Een week in Mpongwe

Geheel tegen alle gewoontes in wil ik een weekverslag schrijven, een dagboek, dag per dag, netjes geordend. Geen tijdsvariaties, geen “ik zit vandaag en denk aan gisteren”, geen “ik voel”. Gewoon “Maandag:”. En als een mens zoiets voelt, moet hij daar uiteraard aan toegeven.

Vandaar:

Maandag:

Een dag zoals zovele andere, geen voorbode van wat komen gaat. Met een auto door Kitwe. Met een oven op grill door de tweedegrootste stad van Zambia, een mijnstad, grauw als de steenkool, glansloos als koper. Onze goed vriend Ted
(Uncle T, die mij altijd liefdevol “The Kaputulases” noemt, en Sofie “My wife”)
studeert sinds kort voor autoreparateur, dus we hebben hem opgetrommeld om samen met ons naar een nieuw vervoersmiddel voor de stichting te zoeken. Hij leidt ons langs leegstaande garages, waar in een ver verleden ooit auto's gestaan hebben. Maar nu niet meer, en ze worden de eerstkomende maanden ook niet meer verwacht, maar we mogen altijd nog eens terugkomen.
Zegt de zielige Zambiaan, achter een ijzeren bureau, te midden een spookachtig galmende hangar.

We rijden naar veel te dure tweedehands-Indiërs in maatpak en veel te nieuwe autodealers, maar we vinden niets. Die GCMF auto zal voor later zijn.

Dinsdag:

Lwanyanshi. Banken gaan leveren in onze meest afgelegen school. Terwijl Mister Kalima en Miss Mali voorin postvatten, ga ik in de laadbak zitten, tussen de vijftien schoolbanken, en ik kijk af en toe angstig naar de zwarte hemel. Ik herinner me oude Gentse Feesten, waar we met banken een schuilplaats voor de regen maakten, en ik maak plannen om hier en nu, achter op die truck, in die laadbak, hetzelfde te doen.
Maar het blijft droog, en zo komen we dan ook aan in Lwanyanshi.

Wat we daar aantreffen is echter een veel koudere douche dan een frisse regenbui: geen werkende mensen, geen vloer, en vooral geen aanzet tot toilet.
(Maar wel heel veel met plastieken-zak-ballen en grasspriet-springtouwen spelende kinderen. En spelende kinderen zijn altijd leuk.)

Er volgt een lange Bemba discussie, waarin de leerkrachten de community beschuldigen, de community de aannemer en de aannemer wild om zich heen slaat. Er worden nieuwe afspraken gemaakt, nieuwe deadlines gesteld.
Of hoe mensen die een cadeau krijgen nog kunnen discussiëren over wie het nu moet uitpakken.

En ondertussen gaat Sofie in Luanshya de nieuwe studenten Twan en Renée ophalen. Welkom, Twan en Renée.

Woensdag

Woensdag gaan we opnieuw naar Kitwe, op onderzoek naar de activiteiten van onze aannemer. Die zijn quasi onbestaande, zo blijkt. In een barak die lijkt overgevlogen uit een Hollywoodthriller, met kleine steegjes, autowrakken, regen die langs alle kanten naar binnen sijpelt en onderdelen van machines waarvan ik niet wil weten waarvoor ze dienen, voert een gebogen mannetje ons naar de houtzagerij. In die Hollywoodthriller zou ik allang in één van die machines terecht gekomen zijn,
(“Has anybody seen Kaputula?”- Geluid van een houtzaag die aanspringt)
hier sta ik gewoon met Mister Kalima en Fridah te kijken naar het vele werk dat nog moet gebeuren.

En ondertussen snuistert Sofie op het ministerie van onderwijs tussen namen als Mosterd, Lovemore, Heaven, Bright, Clever, Jackson, Elvis, Samson, Fortune, Flywell en -mijn persoonlijke favoriet, het ultradroge- Thirdborn, op zoek naar de resultaten van onze weeskinderen.

Donderdag:

Ik ben niet meer de langslaper van weleer, maar om zes uur 's morgens ben ik nog altijd tot niet veel meer in staat dan koffie drinken en wezenloos voor me uit staren. Vandaag valt die wezenloze blik echter op Mister Kalima en Fridah, die met ons aan het vergaderen zijn over de nieuwe weeskinderen.

Het heeft een groot jury-van-een-talentenjacht-gehalte. Twintig aanvragen, budget voor elf nieuwe kinderen. We bespreken ze één voor één, bekijken de situatie thuis, de resultaten, de school waarop ze zijn toegelaten, en we eindigen uiteindelijk met twee stapels. Eén met kinderen die we gelukkig mogen maken, één met die die we moeten teleurstellen.
De rest van de dag komen ze één voor één zenuwachtig het terrein opgewandeld en mogen of moeten wij hen vertellen op welke stapel ze zijn terecht gekomen.

De afwijzingen zijn hard, maar om 15.00 uur wandelen we door een Zambiaanse zondvloed met Julious, Humphrey, Sophie, Francis, Remy, Charles, Lemmy, Gift, James, Eness en George. Op weg naar de school waar wij hen mogen inschrijven.

Tussendoor hebben Sofie en ik ook nog eens sollicitatiegesprekken voor een nieuwe poetsvrouw.
Enkele gouden tips “wat niet te doen bij sollicitaties”:

een walm verspreiden die u direct ontdoet van al het mogelijke ongedierte in de kamer;

zeven uur te laat komen;

een samenvatting van uw sollicitatiebrief afgeven
(Dear Sir, my name is X. I would be highly appreciative if you would accept my application);

al te bizarre antwoorden geven
(Q: You worked in a big company. Do you think we will be able to pay you enough?
A: If I don't feel it is enough, I will be forced to steal from you);

dronken zijn om 10.00 uur
(“Have you been drinking?”
“No”
“But you smell like alcohol.”
“That's just how I smell.” (rochelt)
“Ok. I think we have seen enough.”
“Thank you so much.”

Vrijdag:

Vrijdag is pomphersteldag. We hebben het plan opgevat om naar Kalweo te gaan, waar de buizen in de put zijn gevallen. Die buizen er terug uit halen is een werk van lange adem, voor professionals, en we hebben dus iemand ingehuurd die ons vandaag zal vergezellen.
Het is even wachten op onze professional, maar een uur na afspraak komt hij toch aangereden op een gammele fiets. We maken aanstalten om in te stappen als George met één been achter het stuur blijft staan.
“Bobson, where are your tools?”
De man denkt na.
“At home.”
“So how are you going to work?”
De man denkt na.
Stilte.

We gaan dus maar naar Lwanyanshi, waar ook een kapotte pomp op ons wacht.
Ik ken de weg al goed, dus ik luister geamuseerd naar het Bemba gesprek dat zich ontvouwt tussen Fridah, George en Bwalya, en ik lach als zij lachen. Gewoon, uit vrolijkheid.

In Lwanyanshi zijn ze nog altijd niet met vloeren begonnen, maar het wordt toch een fijne dag, waarin ik voor het eerst zelf de pomp mag demonteren, waarin de leerlingen hun eigen sportdag organiseren, omdat de leerkrachten ons aan het helpen zijn, waarin ik drie pompoenen krijg van Mister Kaputula, uit verwantschap. En vooral, waarin we succesvol zijn. Het water stroomt.

Op de terugweg maant Fridah ons plots aan te stoppen. Ze zag enkele kinderen een waterpomp fout gebruiken, en we stappen met zijn allen uit om hen te leren hoe het wel moet. De kinderen knikken verbouwereerd, Fridah lacht tevreden.

Het werk van een GCMF'er stopt nooit. Heerlijk.